یاتاقان نوار نقاله قطعهای ماشینی است که با هدف انتقال نیرو و حرکت، ما بین دیگر قطعات قرار گرفته و به آنها اجازه میدهد تا باهم یک حرکت نسبی داشته باشند. مهمترین کاربرد این قطعه کاهش اصطکاک بین قطعات متحرک است. همچنین این قطعه میتواند حرکت خطی آزاد قسمت متحرک یا چرخش آزاد حول یک محور ثابت را فراهم کند. همچنین این قطعه میتواند با کنترل بردارهای نیروهای عادی که بر روی قطعات متحرک وارد میشوند، از حرکت غیر ضروری آنها جلوگیری کند. اکثر یاتاقان ها با به حداقل رساندن اصطکاک، حرکت قطعات مورد نظر را تسهیل میکنند. در ادامه این مطلب بیشتر درباره این قطعه صحبت میکنیم. با آلفارول همراه باشید.
تعریف یاتاقان
یاتاقان یک عنصر ماشینی است که به یک قطعه اجازه میدهد تا قسمت دیگر را تحمل ( پشتیبانی) کند. آنها معمولاً شامل یک حلقه داخلی، یک حلقه بیرونی، و المنتهایی همچون گلولهها، غلطکها یا محلولهای غلطکی هستند که بین حلقهها جابجا میشوند. این المنتها باعث ایجاد کمترین اصطکاک ممکن بین حلقهها میشوند و امکان چرخش روان و موثر را فراهم میکنند. این نوع عناصر ماشینی میتوانند در انواع مختلفی از ماشینآلات از جمله اتومبیلها، ماشینآلات صنعتی، تجهیزات الکترونیکی و حتی دستگاههای پزشکی یافت شوند.
استفاده از یاتاقان ها در ماشینآلات به کاهش فرسایش، افزایش عمر مفید، و بهبود کارایی کمک میکند. سادهترین نوع آنها سطوح بلبرینگ هستند که به صورت برش خورده میباشند. سایر انواع، دستگاههای جداگانهای هستند که در یک ماشین یا قطعهای از ماشین نصب میشوند.
دسته بندی انواع یاتاقان
به طور کلی این قطعات بر اساس نوع عملکرد، حرکات مجاز یا جهت بارهای (نیروها) اعمال شده، طبقهبندی میشوند. انواع آنها بسیار متنوع هستند و بر اساس نوع بار، سرعت، و محیط کاری تقسیمبندی میشوند. برخی از انواع رایج این قطعات عبارتند از:
1. نوع دوار یاتاقان کانوایر
این یاتاقان ها اجزای دوار مانند شفتها و یا محورها را در سیستمهای مکانیکی نگه میدارند و بارهای محوری و شعاعی را از منبع بار به سازهای که آن را تحمل میکند، منتقل میکنند.
2. نوع ساده یاتاقان کانوایر
ساده ترین شکل یاتاقان، نوع ساده، از شفتی تشکیل شده است که در یک سوراخ می چرخد.
3. یاتاقان شیار عمیق
این نوع دارای شیارهای عمیق در حلقههای داخلی و بیرونی خود هستند و برای انتقال بارهای عمودی و ترکیبی استفاده میشوند.
4. نوع مخروطی یاتاقان کانوایر
این مدل از یاتاقان ها که طراحی شان به شکل مخروطی است برای تحمل بارهای محوری یا عمودی در سرعتهای متوسط تا بالا مناسب هستند. علت طراحی مخروطی این نوع برای توزیع بهتر بار است.
5. نوع محوری یاتاقان کانوایر
این نوع از یاتاقان ها برای تحمل بارهای محوری یا عمودی طراحی شدهاند و معمولاً در مواقعی که نیاز به حمل بارهای بسیار سنگین و با سرعت بالا نیاز است استفاده میشوند.
6.نوع خطی یاتاقان
این مدل یاتاقان برای انتقال حرکت خطی در جهت معینی مناسب بوده و معمولاً از آنها در ماشینآلات CNC و سیستمهای رباتیک استفاده میشود.
7. یاتاقان هواپیما
این نوع برای استفاده در صنایع هواپیمایی با توجه به شرایط خاص محیطی و نیازهای بسیار دقیق طراحی شده است. هر یک از آنها دارای ویژگیها و کاربردهای خاصی هستند که بر اساس نیاز و محیط کاری مورد استفاده قرار میگیرند.
چرا این قطعه نیاز به روغن کاری دارد؟
روغن کاری یاتاقان ها برای کاهش اصطکاک استفاده میشود. روان کنندهها به اشکال مختلف از جمله مایع، جامد و گاز وجود دارند. انتخاب روانکار به کاربرد خاص و عواملی مانند دما، بار و سرعت بستگی دارد.
کاهش اصطکاک در این قطعات برای کارایی بیشتر، کاهش سایش و تسهیل استفاده طولانی مدت در سرعت های بالا، جلوگیری از گرم شدن بیش از حد و خرابی زودرس آن اهمیت زیادی دارد. اساساً این قطعه ماشینی میتواند اصطکاک را به دلیل شکل، مواد یا با وارد کردن لایه سیال بین سطوح یا جدا کردن سطوح با میدان الکترومغناطیسی کاهش دهد.
برای ماشین های پرسرعت و پرقدرت، از دست دادن روان کننده می تواند منجر به گرم شدن سریع یاتاقان و آسیب ناشی از اصطکاک شود. همچنین، در محیط های کثیف، روغن می تواند با گرد و غبار یا زباله آلوده شود و اصطکاک را افزایش دهد. در این کاربردها، می توان به طور مداوم یک منبع روان کننده تازه به بلبرینگ و تمام سطوح تماس دیگر عرضه کرده و مازاد آن را برای فیلتر کردن، خنک کردن و احتمالاً استفاده مجدد جمع آوری کرد.
نحوه روغنکاری یاتاقان
برخی از یاتاقانها از یک گریس ضخیم برای روانکاری استفاده میکنند که به شکافهای بین سطوح وارد میشود که به آن بستهبندی نیز میگویند. گریس توسط یک واشر پلاستیکی، چرمی یا لاستیکی در جای خود نگه داشته میشود و لبههای داخلی و خارجی پایه بلبرینگ را میپوشاند تا گریس بیرون نریزد.
بلبرینگها را میتوان با روغنکاری رینگ (یک حلقه فلزی که روی محور چرخان مرکزی حرکت میکند) روغن کاری کرد. بدین ترتیب که حلقه به داخل محفظه حاوی روغن روان کننده آویزان میشود. همانطور که این قطعه می چرخد، چسبندگی روغن را به سمت حلقه و روی شفت میکشد، جایی که روغن به داخل یاتاقان منتقل میشود تا آن را روان کند.
روغنکاری تحت فشار معمولاً در موتورهای احتراق داخلی بزرگ و پیچیده در قسمتهایی از موتور استفاده میشود که روغن مستقیماً پاشیده نمیشود، مانند مجموعههای سوپاپ بالای سر، توربوشارژرهای پرسرعت که معمولاً به یک سیستم روغن تحت فشار برای خنک کردن آن ها و جلوگیری از سوختن آنها به دلیل گرمای توربین نیاز دارند.
سخن پایانی
همانطور که در ابتدای این مطلب گفته شد یاتاقان یک قطعه ماشینی است که برای حمل و انتقال بارها و نیروها درون یا بین اجزای ماشینآلات و تجهیزات مختلف استفاده میشود. این قطعه، به صورت یک مولفه مکانیکی طراحی شده است و در اثر نیاز به کاهش اصطکاک و فرسایش در مواجهه با حرکت و چرخش، به کار میرود.
مهمترین وظیفه این قطعه، فراهم کردن یک رابط میان اجزای مختلف ماشین است تا بتوانند به طور موثر حرکت کنند. این حرکت میتواند چرخشی، خطی، یا حتی حرکتهای پیچیدهتر مانند چرخش در چند جهت باشد. در عین حال، این المنت باید بارها و نیروها را با کمترین اصطکاک و تلفات انتقال دهند و در عملکرد موثر ماشین مؤثر باشند.
نقد و بررسیها
هنوز بررسیای ثبت نشده است.